Στο Ντιβάνι

Ένα συναρπαστικό γαϊτανάκι με άξονα την ψυχοθεραπεία είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του διάσημου Αμερικανού ψυχιάτρου και ψυχοθεραπευτή Ίρβιν Γιάλομ. Ο συγγραφέας αποκαλύπτει στο βλέμμα του κοινού τι συμβαίνει μέσα στο γραφείο αλλά και στη σκέψη των ψυχοθεραπευτών, τη ζωή τους, τις δυσκολίες τους, την ανθρώπινη υπόστασή τους. Το χιούμορ και η λεπτή ειρωνεία κυριαρχούν και εναλλάσσονται με δηκτικές περιγραφές εκπροσώπων του ψυχιατρικού κόσμου. Όσο όμως απομυθοποιούνται οι ψυχοθεραπευτές, η γοητεία της ψυχοθεραπείας αυξάνεται. Ο Γιάλομ την παρουσιάζει κάτω από νέο φώς: είναι μια συντροφική πορεία προς την επίτευξη μιας αληθινής ανθρώπινης επαφής. Με κινηματογραφικό τρόπο, συνεχείς ανατροπές και αστυνομικό σασπένς, ο Γιάλομ αναλύει στο Ντιβάνι του τη σύγχρονη κοινωνία και τις ανθρώπινες σχέσεις.
Στο Ντιβάνι είναι η ελεύθερη απόδοση του αγγλικού τίτλου Lying on the Couch. Ο Γιάλομ κάνει εδώ ένα αμετάφραστο λογοπαίγνιο με τρείς διαφορετικές σημασίες: δηλώνει πρώτα απ' όλα την ανάκλιση του αναλυόμενου στο ψυχαναλυτικό ντιβάνι, ως σύμβολο της ψυχοθεραπείας. Υπονοεί τη σεξουαλική πράξη μεταξύ θεραπευόμενου και θεραπευτή, ένα από τα κεντρικά ηθικά προβλήματα που τίθενται και ερμηνεύονται μέσα στο βιβλίο, και τέλος αναφέρεται στην απόκρυψη και στη διαστρέβλωση της αλήθειας, στο ψέμα που μπορεί να εισχωρήσει στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Ο συγγραφέας καταπιάνεται μεθοδικά και με τα τρία αυτά ζητήματα, εντάσσοντας τα οργανικά σε μια μυθοπλασία συναρπαστική. Στο πρώτο του μυθιστόρημα, Όταν έκλαψε ο Νίτσε, ο Γιάλομ ασχολήθηκε με την ψυχοθεραπεία στην εμβρυϊκή της μορφή, καθώς αυτή σχηματιζόταν μέσα στο σώμα της φιλοσοφίας στη Βιέννη του τέλους του 19ου αιώνα. Στο Ντιβάνι παρατηρεί το επάγγελμα του ψυχοθεραπευτή εκατό χρόνια αργότερα, μέσα στο φυτώριο της αμερικανικής κοινωνίας, όπου, έπειτα από πολλούς πειραματισμούς, αναπτύχθηκαν τα ποικίλα είδη της ψυχοθεραπείας του 20ού αιώνα. Το Ντιβάνι είναι επίσης ένα εξαιρετικό μωσαϊκό της αμερικανικής κοινωνίας: το χρήμα, η πολυτέλεια, η ματαιοδοξία, ο ατομικισμός, η επιθετικότητα, αλλά και η άλλη όψη τους: η μοναχικότητα, η ματαιότητα, η έλλειψη στοργής, η καταφυγή στη χρήση ουσιών, περιγράφονται με ακρίβεια αλλά και με κατανόηση.